با ایران زیبا چه کرده ایم؟!

بحران آب در کشور که از آن به‌عنوان مهم‌ترین معضل محیط‌زیست نام برده می‌شود به باور کارشناسان ریشه در عوامل متعددی دارد که در راس آن مدیریت نادرست منابع آبی قرار دارد و تغییر اقلیم در ایجاد آن سهم اندکی دارد. اما آنچه مسلم است بخش عمده‌ای از کشور اکنون با بحران کم‌آبی دست به گریبان است آنطور که آمارها نشان می‌دهد بیش از520 شهر و 13مرکز استان کشور با بحران کم‌آبی مواجه است. نکته در خور تامل اینکه براساس اعلام کمیسیون توسعه پایدار سازمان ملل، هرگاه میزان برداشت آب درکشوری بیشتر از 40درصد کل منابع آب تجدیدپذیر باشد، آن کشور با بحران شدیدآب مواجه است. این درحالی است که مسئولان وزارت نیرو اعلام کرده‌اند، میزان آب تجدیدپذیر کشور 120میلیارد مترمکعب است که از این میزان سالانه 96میلیارد مترمکعب (80درصد از منابع آب تجدیدپذیر کشور) به مصرف می‌رسد این میزان مصرف، نشان‌دهنده بحران آبی در ایران است.

 داوود پرهیزکار در نشست دفتر مجمع ملی IPCC (هیأت بین‌الدولی تغییر اقلیم) که دیروز با حضور نمایندگان دستگاه‌های مختلف ازجمله سازمان جنگل‌ها، سازمان حفاظت محیط‌زیست و وزارت علوم برگزار شد، خاطرنشان کرد: در مجمع ملی IPCC قرار است برنامه‌هایی را در ابعاد داخلی و خارجی دنبال کنیم و امیدواریم با هماهنگی‌ای که با دستگاه‌های مختلف انجام می‌شود این برنامه‌ها به بهترین شکل تنظیم شود تا هم از منافع کشور در ارتباط با این موضوع دفاع و هم جایگاه خوبی در سطح بین‌الملل کسب کنیم.

به گزارش ایسنا، رئیس سازمان هواشناسی گفت: گرمایش و تغییر اقلیم به حوزه‌های مختلف ازجمله سکونتگاه‌های روستایی آسیب جدی وارد می‌کند و هم‌اکنون نیز بخش زیادی از روستاهای شرق و مرکز کشور به سبب کم‌بارشی تخلیه شده و ساکنان آن مجبور به مهاجرت شده‌اند. این زنگ خطری است که باید به آن توجه شود.

انتقاد از مطرح شدن طرح‌های غیرعلمی برای مقابله با کم آبی

پرهیزکار در این نشست از اجرای برخی طرح‌های توسعه در کشور انتقاد کرد و افزود: متأسفانه شاهد ارائه و انجام طرح‌هایی در حوزه آب هستیم که سازمان هواشناسی موافقتی با اجرای آنها ندارد و بارها نظر علمی خود را در این موضوعات اعلام کرده اما متأسفانه شاهد حرف‌های غیرعلمی هستیم؛ حرف‌هایی که به مثابه دادن نشانی غلط به مردم است.

وی با اشاره به ارائه طرح بارورسازی ابرها از سوی وزارت نیرو تصریح کرد: مطمئنا بارورسازی ابرها مشکل کم‌آبی را حل نمی‌کند. ۷۰ سال از بارورسازی ابرها در جهان می‌گذرد و تحقیقات بسیاری در این زمینه انجام و منتشر شده است و حدود ۶۰ کشور اعم از کشورهای توسعه‌یافته و کشورهای در حال توسعه مثل ایران این طرح را اجرا کرده‌اند. پیشینه بارورسازی ابرها در ایران به حدود ۴۰ سال پیش برمی‌گردد؛ اما تا‌کنون یک مقاله یافت نشده که ادعا کند بارورسازی ابرها توانسته‌است مشکل کم بارشی را در کشوری حل کند. با وجود این، در بعد ملی شاهد طرح برخی موضوعات عجیب از سوی برخی افراد که عنوان استاد دانشگاه را نیز یدک می‌کشند، هستیم؛ استادی که ادعا می‌کند با بارورسازی ابرها می‌توان به اندازه ۱۰۰ تا کرخه و کارون آب تولید کرد آن هم با لیتری 6 ریال. با این ادعاها چطور می‌توانیم به مردم بگوییم که در مصرف آب دقت و صرفه‌جویی کنند؟

رئیس سازمان هواشناسی کشور یادآور شد: براساس بررسی‌ها طی ۵۰ سال گذشته ۵۰ میلی‌متر بارش میانگین کشور را از دست داده‌ایم، در چنین شرایطی باید نسبت به توسعه و مدیریت آب دقت کافی داشته باشیم و حتما توسعه باید براساس توان اقلیمی مناطق باشد. این توان را مولفه‌های اقلیمی هر منطقه مشخص می‌کند. اگر بیش از توان اقلیمی توسعه انجام شود، بارگذاری بیش از ظرفیت منطقه و نتیجه آن بحرانی می‌شود که اکنون در دریاچه ارومیه، تالاب گاوخونی و بسیاری از تالاب‌های دیگر شاهدیم. پرهیزکار با بیان اینکه چند سال است که از سازش با اقلیم صحبت می‌کنیم، گفت: نباید با اقلیم بجنگیم بلکه باید با اقلیم سازگاری پیدا کنیم. این موضوعی است که بارها تأکید شده اما کسی آن را جدی نمی‌گیرد.

ایده‌های تخیلی برای انتقال آب

رئیس سازمان هواشناسی کشور با انتقاد از ارائه برخی پیشنهادها و طرح‌ها برای انتقال آب افزود: در چنین شرایطی ایده‌های ژول ورنی برای انتقال آب خزر به مناطق مرکزی کشور و انتقال آب دریای عمان به کرمان به‌منظور ایجاد صنعت فولاد در این منطقه داده می‌شود. این ایده‌ها همگی تخیلی است. طرح‌های انتقال آب‌ مثل همان ایده تمیز کردن هوای تهران با هواپیمای آبپاش است که زمانی عده‌ای خواستند با هواپیمای سمپاش آب بپاشند و با این کار هوا را تمیز کنند؛ کاری که باعث شد همه دنیا به ما بخندند. اینها همه ناشی از فکرهای بیمار است که شب خواب‌نما و صبح بلند می‌شوند و طرحی را بدون داشتن مبنای علمی اجرا می‌کنند. پرهیزکار با اشاره به اینکه متأسفانه هنوز طرح‌های توسعه بدون مطالعه به اجرا می‌رسند، گفت: عده‌ای با لابی‌گری سیاسی می‌توانند پول اجرای طرح‌ها را به‌دست آورند و بدون اینکه طرح‌ها پشتوانه علمی داشته باشند آنها را اجرا کنند. برای مثال یک نماینده از طریق لابی تلاش می‌کند صنعت را از هرمزگان به اصفهان ببرد که همین کار باعث خشکی زاینده‌رود می‌شود.