چشم انداز

اهداف توسعه گیاهان دارویی براساس سند چشم انداز بیست ساله کشور

براساس سند چشم انداز بیست ساله کشور در سال 1404 شمسی، جامعه ایرانی، باید جامعه ای باشد:

” برخوردار از سلامت، رفاه، امنیت غذایی، تأمین اجتماعی، فرصتهای برابر، توزیع مناسب درآمد، نهاد مستحکم خانواده به دور از فقر، فساد، تبعیض و بهره مند از محیط زیست مطلوب “

تحقق بخش قابل توجهی از این چشم انداز، مستلزم تدوین راهبردهای همه جانبه از جمله در مورد گیاهان دارویی و طب ایرانی است در راستای تهیه نقشه جامع تحقیقات کشور و در اجرای رهنمودهای مقام معظم رهبری تدوین سند راهبردی توسعه و فناوری گیاهان دارویی و طب ایرانی تدوین شده است. بر این اساس چشم انداز این حوزه شامل:

1- ارتقاء سلامت و تأمین بهداشت غذایی کشور با بهره گیری از طب ایرانی

2- توسعه کاشت، داشت و برداشت و صنعت فرآوری گیاهان دارویی در کشور

3- ارتقاء بهره وری و اقتصاد گیاهان دارویی و داروهای طبیعی کشور

4- بهبود کمی و کیفی فراورده های کشاورزی اعم از گیاه، دام، طیور و تامین امنیت غذایی با استفاده از گیاهان دارویی

5- کسب مقام پیشتازی در منطقه در زمینه ارائه روشهای جایگزین درمانی

1- ارتقاء سطح سلامت و بهداشت کشور با استفاده از گیاهان و طب ایرانی

2- افزایش تولید ثروت ملی و نیل به خودکفایی اقتصادی با رشد کلیه محصولات و دستاوردهای عرصه طب ایرانی و گیاهان دارویی

3- شکوفایی و نوآوری همه جانبه کشور در عرصه سلامت با بهره گیری از سرمایه و منابع مادی و معنوی داخلی

4- ارتقاء فرهنگ گیاه درمانی و طب ایرانی در کشور

5- ارتقاء ایمنی، اثر بخشی و کیفیت طب ایرانی

6- ساماندهی و مدیریت سیستم ها در کشور در زمینه گیاهان دارویی و طب ایرانی

7- توسعه و ساماندهی پژوهش و آموزش طب ایرانی و گیاهان دارویی

8- احراز جایگاه شایسته و دست یابی به سهم مناسبی از بازار جهانی گیاهان دارویی

9- توسعه اشتغال و ایجاد فرصت های شغلی جدید

10- توسعه پایدار توسعه گیاهان دارویی و صنایع فرآوری گیاهان دارویی

11- ارتقاء سطح دانش و پژوهش و فناوری در راستای اهداف سند چشم انداز

12- اشاعه فرهنگ نوآوری و افزایش قدرت رقابت در بخش کشاورزی و صنایع مربوطه

13- حفاظت، احیاء و بهره برداری پایدار از گیاهان دارویی در عرصه های منابع طبیعی کشور

14- اهلی کردن، کشت، اصلاح و تولید انبوه گیاهان دارویی بومی و اندمیک ایران برای تامین نیازهای داخلی و صادرات

15- استفاده از فناوری های نوین برای بهبود کیفیت و فرآوری گیاهان دارویی

16- تقویت و حمایت از کشت ارگانیک گیاهان دارویی

کوتاه مدت (پایان سال 1389)

1- ساماندهی نظام مدیریت تحقیقات، آموزش و صنایع گیاهان دارویی و طب ایرانی

2- بستر سازی و ظرفیت سازی در راستای توسعه گیاهان دارویی و طب ایرانی

3- بستر سازی به منظور توسعه صادرات فرآورده های گیاهان دارویی

4- بازنگری و تکمیل پروژه های نیمه تمام گیاهان دارویی و طب ایرانی

5- دستیابی به قوانین پویا و کارآمد در زمینه گیاهان دارویی و طب ایرانی

6- دستیابی به استانداردهای جهانی در زمینه جمع آوری، کشت و صنعت گیاهان دارویی

7- شناخت ظرفیت ها موجود کشور در زمینه گیاهان دارویی و طب ایرانی

8- استفاده از ظرفیت های موجود برای ایجاد و توسعه شبکه های ملی گیاهان دارویی و طب ایرانی

9- شناخت ظرفیت های گیاهان دارویی و طب ایرانی در تولید فرآورده های دامی و مواد غذایی سالم

1- ارتقاء و توسعه سطح آموزش، کشت، پرورش و صنایع فراوری گیاهان دارویی

2- بهبود نگرش جامعه در زمینه گیاهان دارویی و طب ایرانی

3- بهبود وضعیت تحقیق و پژوهش در حوزه گیاهان دارویی و فرآورده های طبیعی

4- افزایش سطح زیر کشت گیاهان دارویی تا بیش از 100 هکتار تا پایان برنامه پنجم (براساس نیاز بازار و پتانسیل دارو زایی سرزمینها تا پایان برنامه در سطح 600 هزار هکتار قابل افزایش است)

5- افزایش گونه های دارویی بالای 1000 هکتار از 6 گونه فعلی به 20 گونه تا پایان برنامه

6- تولید اقتصادی گونه های زراعی طی سالهای برنامه

7- افزایش سم گیاهان دارویی در GDP به میزان 10 برابر در طی سالهای برنامه ( 1/0 درصد به 3 درصد )

8- ایجاد اشتغال مولد برای بیش از صد هزار نفر

9- رشد فرآوری و تولید داروهای گیاهی به میزان 30 درصد در طی سالهای برنامه

10- افزایش صادرات گیاهان دارویی و فرآورده های طبیعی با نرخ رشد 30 درصد سالیانه

11- افزایش تعداد موارد پژوهش و تحقیق در زمینه گیاهان دارویی و فراوردهای طبیعی با نرخ رشد 20/0 سالیانه

 1- تشکیل کمیته های تخصصی 8 گانه ستاد گیاهان دارویی و طب ایرانی به منظور اجرای اهداف کلان

2- بررسی و تدوین قوانین مرتبط با گیاهان و طب ایرانی

3- تدوین شاخصهای رشد و توسعه پایدار گیاهان دارویی در چارچوب اهداف و منافع ملی در تمایل با سیاستهای UNIDO,UNDP,FAO,WHO

4- سازماندهی شبک تحقیقات گیاهان دارویی و طب ایرانی و ایجاد انسجام و همکاریهای مستمر و مؤثر میان کلیه موسسات و مراکز مرتبط با گیاهان دارویی و طب ایرانی.

5- تدوین و اعلام لیست گیاهان دارویی و معطر کشور در تعامل با وزارت خانه ها و سازمانهای ذیربط و بازنگری علمی و فنی مستمر سالیانه و ادواری براساس نظر متخصصین

6- ایجاد بانک اطلاعات گیاهان دارویی کشور به منظور ساماندهی نظام مدیریتی گیاهان دارویی

1- تدوین نظام جامع مدیریت کشت و بهره برداری گیاهان دارویی کشور

2- تقویت شرکتهای دانش بنیان به منظور ظرفیت سازی برای توسعه پایدار گیاهان دارویی

3- برنامه ریزی جهت افزایش سطح زیر کشت گیاهان دارویی

4- تدوین برنامه جهت حمایت از کشت و اهلی کردن گونه های مهم دارویی و اقتصادی و گسترش کشت انبوه و زراعت گیاهان دارویی به منظور کاهش فشار به عرصه های جنگل و مرتع کشور و در جهت جلوگیری از انقراض گونه های اندمیک و بومی و تخریب اکوسیستم منابع طبیعی

5- حمایت از شرکت های غیر دولتی، انجمن های علمی و شبکه های تولید و تحقیقاتی جهت افزایش تولید گیاهان دارویی

6- برنامه ریزی جهت بهبود الگوی کشت گیاهان دارویی توسط معاونت های اجرایی وزارت جهاد کشاورزی و سایر سازمانها و نهادهای ذیربط براساس مزیت های نسبی تولید در رقابت جهانی

7- برنامه ریزی به منظور استفاده از گیاهان دارویی در تولید مواد آفت گیاهی برای تولید محصولات ارگانیک

1- ارائه برنامه مدون جهت تقویت بخش خصوصی و کاهش تصدی گری دولت

2- تدوین قوانین و ضوابط جمع آوری، تولید، بسته بندی، فراوری و صادرات گیاهان دارویی

3- استقرار نظام گواهی ملی در چارچوب مقررات جهانی بازار بین المللی

4- هدایت تسهیلات بانکهای دولتی و خصوصی در جهت توسعه پایدار فعالیتهای گیاهان دارویی

5- برنامه ریزی برای ایجاد شبکه های توزیع و عرضه محصولات گیاهان دارویی و طبیعی

6- تدوین آیین نامه تشکیل جوامع تخصصی صادراتی کشور

7- برنامه ریزی جهت اعمال مدیریت مشترک در سازماندی و مدیریت شهرک های اقماری گیاهان دارویی

8- برنامه ریزی جهت ایجاد ارتباط با موسسات و سازمانهای تحقیق و توسعه گیاهان دارویی

9- رعایت اولویت در خودکفایی صنایع داروسازی کشور از نظر تأمین مواد اولیه از منشاء گیاه و نیز صادرات گیاهان دارویی و فراورده های گیاهی با مزیت نسبی تولید

10- اعمال مدیریت علمی و بکارگیری فن آوری های نوین و کارآمد منطبق بر شرایط اقلیمی کشور جت صادرات گیاهان دارویی

11- برنامه ریزی گسترش ارتباطات بین المللی برای استفاده از تجارب کشورهای دیگر

12- تقویت سرمایه گذاری در امر مطالعه، پژوهش، آموزش و تروج صنایع مختلف گیاهان دارویی در تولید اسانس، عصاره و … در حد استانداردهای جهانی

13- شناسایی و معرفی بازارها و محصولات هدف گیاهان دارویی در سطح ملی و بین المللی

14- شناسایی و صادرات خدمات فنی و مهندسی مرتبط با گیاهان دارویی و فراورده های جانبی

15- تقویت شرکتهای دانش بنیان به منظور ظرفیت سازی برای توسعه گیاهان دارویی

16- حمایت از شرکت های تعاونی و انجمن های علمی و شبکه های تولیدی و تحقیقاتی جت افزایش تولید گیاهان دارویی

17- حمایت از ایجاد مرکز تولید گیاهان دارویی مادری (بذر، نشاء و نهال)

18- حمایت از تاسیس مراکز خرید، تهیه و توزیع گیاهان دارویی و بورس گیاهان دارویی

1- بستر سازی قانونی برای مشمولیت فراورده های دارویی گیاهی مورد تاییئ وزارت بهداشت و درمان و آموزش و پزشکی در نظام بیمه کشور

2- اصلاح و تکمیل دارونامه ( فارماکوپه) گیاهی و مواد طبیعی کشور جهت مصارف انسانی و دامپزشکی

3- اصلاح نظام جامع تولید، کنترل کیفی و مصرف داروها و فرآورده های گیاهی و طبیعی کشور (انسانی و دامی)

4- تدوین سیاستها و مقررات مربوط به صنایع تامین سموم آلی گیاهی از منشاء گیاه برای امنیت سلامت غذا

5- حمایت از توسعه فن آوری های نوین در فرآیند تولید و فراوری گیاهان دارویی

1- تدوین طرح جامع طب ایرانی در کشور

2- افزایش دانشکده ها، مراکز و موسسات مرتبط با طب ایرانی

3- حمایت از خبرگان غیر آکادمیک طب ایرانی و ایجاد زمینه مناسب برای بهره مندی از اندوخته ای درمانگران غیر آکادمیک و انتقال به نسل های بعدی

4- تدوین دارونامه تخصصی طب ایرانی

5- تدوین برنامه تطبیق طب ایرانی با سیستم بهداشتی درمانی کشور

6- حمایت از تاسیس مراکز فرآوری مواد دارویی به روش طب ایرانی( نباتی، حیوانی و معدنی)

7- حمایت از تاسیس مراکز آموزشی و خدماتی غیر دارویی طب ایرانی مانند مرکز طب روحانی، ورزشهای طب ایرانی، اعمال یداوی

8- حمایت از تاسیس مراکز نوآوری طب ایرانی، موزه های تخصصی، هتل ها و اقامتگاههای تحقیقاتی، مراکز تفریحی درمانی و دهکده های تندرستی در کشور.

9- حمایت از ایجاد پوشش بیمه ای برای خدمات درمانی و دارویی طب ایرانی

10- حمایت از بکارگیری روشهای طب ایرانی در پرورش و درمان بیماریهای دام، طیور و آبزیان در کشور

1- اصلاح و تکمیل نظام جامع تحقیق، آموزش و ترویج گیاهان دارویی و طب ایرانی

2- تقویت و گسترش پژوهش و آموزش های عالی در زمینه گیاهان دارویی و طب ایرانی

3- تدوین نظام جامع تحقیق و پژوهش در حوزه گیاهان دارویی و فرآورده های طبیعی

4- حمایت از برگزاری گردهم آیی ها، جشنواره ها و کارگاه های آموزشی در زمینه گیاهان دارویی و طب ایرانی

5- حمایت از برگزاری دوره های آموزشی برای کشاورزی و تولید کنندگان گیاهان دارویی

6- راه اندازی دور های آموزش آشنایی مقدماتی با گیاه درمانی و طب ایرانی برای دانشجویان دوره های گروه پزشکی ( پزشکی – داروسازی – دامپزشکی – پیراپزشکی)

7- حمایت از برگزاری دوره های کار آموزی برای پزشکان، داروسازان و عطاران به منظور افزایش سطح علمی کشور در زمینه گیاهان دارویی و فرآورد های طبیعی و طب ایرانی

8- آموزش عمومی آشنایی گیاهان دارویی و طب ایرانی از طریق رسانه ها و مدارس و مراکز فرهنگی