چشم انداز

اهداف توسعه گیاهان دارویی براساس سند چشم انداز بیست ساله کشور

براساس سند چشم انداز بیست ساله کشور در سال ۱۴۰۴ شمسی، جامعه ایرانی، باید جامعه ای باشد:

” برخوردار از سلامت، رفاه، امنیت غذایی، تأمین اجتماعی، فرصتهای برابر، توزیع مناسب درآمد، نهاد مستحکم خانواده به دور از فقر، فساد، تبعیض و بهره مند از محیط زیست مطلوب “

تحقق بخش قابل توجهی از این چشم انداز، مستلزم تدوین راهبردهای همه جانبه از جمله در مورد گیاهان دارویی و طب ایرانی است در راستای تهیه نقشه جامع تحقیقات کشور و در اجرای رهنمودهای مقام معظم رهبری تدوین سند راهبردی توسعه و فناوری گیاهان دارویی و طب ایرانی تدوین شده است. بر این اساس چشم انداز این حوزه شامل:

۱- ارتقاء سلامت و تأمین بهداشت غذایی کشور با بهره گیری از طب ایرانی

۲- توسعه کاشت، داشت و برداشت و صنعت فرآوری گیاهان دارویی در کشور

۳- ارتقاء بهره وری و اقتصاد گیاهان دارویی و داروهای طبیعی کشور

۴- بهبود کمی و کیفی فراورده های کشاورزی اعم از گیاه، دام، طیور و تامین امنیت غذایی با استفاده از گیاهان دارویی

۵- کسب مقام پیشتازی در منطقه در زمینه ارائه روشهای جایگزین درمانی

۱- ارتقاء سطح سلامت و بهداشت کشور با استفاده از گیاهان و طب ایرانی

۲- افزایش تولید ثروت ملی و نیل به خودکفایی اقتصادی با رشد کلیه محصولات و دستاوردهای عرصه طب ایرانی و گیاهان دارویی

۳- شکوفایی و نوآوری همه جانبه کشور در عرصه سلامت با بهره گیری از سرمایه و منابع مادی و معنوی داخلی

۴- ارتقاء فرهنگ گیاه درمانی و طب ایرانی در کشور

۵- ارتقاء ایمنی، اثر بخشی و کیفیت طب ایرانی

۶- ساماندهی و مدیریت سیستم ها در کشور در زمینه گیاهان دارویی و طب ایرانی

۷- توسعه و ساماندهی پژوهش و آموزش طب ایرانی و گیاهان دارویی

۸- احراز جایگاه شایسته و دست یابی به سهم مناسبی از بازار جهانی گیاهان دارویی

۹- توسعه اشتغال و ایجاد فرصت های شغلی جدید

۱۰- توسعه پایدار توسعه گیاهان دارویی و صنایع فرآوری گیاهان دارویی

۱۱- ارتقاء سطح دانش و پژوهش و فناوری در راستای اهداف سند چشم انداز

۱۲- اشاعه فرهنگ نوآوری و افزایش قدرت رقابت در بخش کشاورزی و صنایع مربوطه

۱۳- حفاظت، احیاء و بهره برداری پایدار از گیاهان دارویی در عرصه های منابع طبیعی کشور

۱۴- اهلی کردن، کشت، اصلاح و تولید انبوه گیاهان دارویی بومی و اندمیک ایران برای تامین نیازهای داخلی و صادرات

۱۵- استفاده از فناوری های نوین برای بهبود کیفیت و فرآوری گیاهان دارویی

۱۶- تقویت و حمایت از کشت ارگانیک گیاهان دارویی

کوتاه مدت (پایان سال ۱۳۸۹)

۱- ساماندهی نظام مدیریت تحقیقات، آموزش و صنایع گیاهان دارویی و طب ایرانی

۲- بستر سازی و ظرفیت سازی در راستای توسعه گیاهان دارویی و طب ایرانی

۳- بستر سازی به منظور توسعه صادرات فرآورده های گیاهان دارویی

۴- بازنگری و تکمیل پروژه های نیمه تمام گیاهان دارویی و طب ایرانی

۵- دستیابی به قوانین پویا و کارآمد در زمینه گیاهان دارویی و طب ایرانی

۶- دستیابی به استانداردهای جهانی در زمینه جمع آوری، کشت و صنعت گیاهان دارویی

۷- شناخت ظرفیت ها موجود کشور در زمینه گیاهان دارویی و طب ایرانی

۸- استفاده از ظرفیت های موجود برای ایجاد و توسعه شبکه های ملی گیاهان دارویی و طب ایرانی

۹- شناخت ظرفیت های گیاهان دارویی و طب ایرانی در تولید فرآورده های دامی و مواد غذایی سالم

۱- ارتقاء و توسعه سطح آموزش، کشت، پرورش و صنایع فراوری گیاهان دارویی

۲- بهبود نگرش جامعه در زمینه گیاهان دارویی و طب ایرانی

۳- بهبود وضعیت تحقیق و پژوهش در حوزه گیاهان دارویی و فرآورده های طبیعی

۴- افزایش سطح زیر کشت گیاهان دارویی تا بیش از ۱۰۰ هکتار تا پایان برنامه پنجم (براساس نیاز بازار و پتانسیل دارو زایی سرزمینها تا پایان برنامه در سطح ۶۰۰ هزار هکتار قابل افزایش است)

۵- افزایش گونه های دارویی بالای ۱۰۰۰ هکتار از ۶ گونه فعلی به ۲۰ گونه تا پایان برنامه

۶- تولید اقتصادی گونه های زراعی طی سالهای برنامه

۷- افزایش سم گیاهان دارویی در GDP به میزان ۱۰ برابر در طی سالهای برنامه ( ۱/۰ درصد به ۳ درصد )

۸- ایجاد اشتغال مولد برای بیش از صد هزار نفر

۹- رشد فرآوری و تولید داروهای گیاهی به میزان ۳۰ درصد در طی سالهای برنامه

۱۰- افزایش صادرات گیاهان دارویی و فرآورده های طبیعی با نرخ رشد ۳۰ درصد سالیانه

۱۱- افزایش تعداد موارد پژوهش و تحقیق در زمینه گیاهان دارویی و فراوردهای طبیعی با نرخ رشد ۲۰/۰ سالیانه

 ۱- تشکیل کمیته های تخصصی ۸ گانه ستاد گیاهان دارویی و طب ایرانی به منظور اجرای اهداف کلان

۲- بررسی و تدوین قوانین مرتبط با گیاهان و طب ایرانی

۳- تدوین شاخصهای رشد و توسعه پایدار گیاهان دارویی در چارچوب اهداف و منافع ملی در تمایل با سیاستهای UNIDO,UNDP,FAO,WHO

۴- سازماندهی شبک تحقیقات گیاهان دارویی و طب ایرانی و ایجاد انسجام و همکاریهای مستمر و مؤثر میان کلیه موسسات و مراکز مرتبط با گیاهان دارویی و طب ایرانی.

۵- تدوین و اعلام لیست گیاهان دارویی و معطر کشور در تعامل با وزارت خانه ها و سازمانهای ذیربط و بازنگری علمی و فنی مستمر سالیانه و ادواری براساس نظر متخصصین

۶- ایجاد بانک اطلاعات گیاهان دارویی کشور به منظور ساماندهی نظام مدیریتی گیاهان دارویی

۱- تدوین نظام جامع مدیریت کشت و بهره برداری گیاهان دارویی کشور

۲- تقویت شرکتهای دانش بنیان به منظور ظرفیت سازی برای توسعه پایدار گیاهان دارویی

۳- برنامه ریزی جهت افزایش سطح زیر کشت گیاهان دارویی

۴- تدوین برنامه جهت حمایت از کشت و اهلی کردن گونه های مهم دارویی و اقتصادی و گسترش کشت انبوه و زراعت گیاهان دارویی به منظور کاهش فشار به عرصه های جنگل و مرتع کشور و در جهت جلوگیری از انقراض گونه های اندمیک و بومی و تخریب اکوسیستم منابع طبیعی

۵- حمایت از شرکت های غیر دولتی، انجمن های علمی و شبکه های تولید و تحقیقاتی جهت افزایش تولید گیاهان دارویی

۶- برنامه ریزی جهت بهبود الگوی کشت گیاهان دارویی توسط معاونت های اجرایی وزارت جهاد کشاورزی و سایر سازمانها و نهادهای ذیربط براساس مزیت های نسبی تولید در رقابت جهانی

۷- برنامه ریزی به منظور استفاده از گیاهان دارویی در تولید مواد آفت گیاهی برای تولید محصولات ارگانیک

۱- ارائه برنامه مدون جهت تقویت بخش خصوصی و کاهش تصدی گری دولت

۲- تدوین قوانین و ضوابط جمع آوری، تولید، بسته بندی، فراوری و صادرات گیاهان دارویی

۳- استقرار نظام گواهی ملی در چارچوب مقررات جهانی بازار بین المللی

۴- هدایت تسهیلات بانکهای دولتی و خصوصی در جهت توسعه پایدار فعالیتهای گیاهان دارویی

۵- برنامه ریزی برای ایجاد شبکه های توزیع و عرضه محصولات گیاهان دارویی و طبیعی

۶- تدوین آیین نامه تشکیل جوامع تخصصی صادراتی کشور

۷- برنامه ریزی جهت اعمال مدیریت مشترک در سازماندی و مدیریت شهرک های اقماری گیاهان دارویی

۸- برنامه ریزی جهت ایجاد ارتباط با موسسات و سازمانهای تحقیق و توسعه گیاهان دارویی

۹- رعایت اولویت در خودکفایی صنایع داروسازی کشور از نظر تأمین مواد اولیه از منشاء گیاه و نیز صادرات گیاهان دارویی و فراورده های گیاهی با مزیت نسبی تولید

۱۰- اعمال مدیریت علمی و بکارگیری فن آوری های نوین و کارآمد منطبق بر شرایط اقلیمی کشور جت صادرات گیاهان دارویی

۱۱- برنامه ریزی گسترش ارتباطات بین المللی برای استفاده از تجارب کشورهای دیگر

۱۲- تقویت سرمایه گذاری در امر مطالعه، پژوهش، آموزش و تروج صنایع مختلف گیاهان دارویی در تولید اسانس، عصاره و … در حد استانداردهای جهانی

۱۳- شناسایی و معرفی بازارها و محصولات هدف گیاهان دارویی در سطح ملی و بین المللی

۱۴- شناسایی و صادرات خدمات فنی و مهندسی مرتبط با گیاهان دارویی و فراورده های جانبی

۱۵- تقویت شرکتهای دانش بنیان به منظور ظرفیت سازی برای توسعه گیاهان دارویی

۱۶- حمایت از شرکت های تعاونی و انجمن های علمی و شبکه های تولیدی و تحقیقاتی جت افزایش تولید گیاهان دارویی

۱۷- حمایت از ایجاد مرکز تولید گیاهان دارویی مادری (بذر، نشاء و نهال)

۱۸- حمایت از تاسیس مراکز خرید، تهیه و توزیع گیاهان دارویی و بورس گیاهان دارویی

۱- بستر سازی قانونی برای مشمولیت فراورده های دارویی گیاهی مورد تاییئ وزارت بهداشت و درمان و آموزش و پزشکی در نظام بیمه کشور

۲- اصلاح و تکمیل دارونامه ( فارماکوپه) گیاهی و مواد طبیعی کشور جهت مصارف انسانی و دامپزشکی

۳- اصلاح نظام جامع تولید، کنترل کیفی و مصرف داروها و فرآورده های گیاهی و طبیعی کشور (انسانی و دامی)

۴- تدوین سیاستها و مقررات مربوط به صنایع تامین سموم آلی گیاهی از منشاء گیاه برای امنیت سلامت غذا

۵- حمایت از توسعه فن آوری های نوین در فرآیند تولید و فراوری گیاهان دارویی

۱- تدوین طرح جامع طب ایرانی در کشور

۲- افزایش دانشکده ها، مراکز و موسسات مرتبط با طب ایرانی

۳- حمایت از خبرگان غیر آکادمیک طب ایرانی و ایجاد زمینه مناسب برای بهره مندی از اندوخته ای درمانگران غیر آکادمیک و انتقال به نسل های بعدی

۴- تدوین دارونامه تخصصی طب ایرانی

۵- تدوین برنامه تطبیق طب ایرانی با سیستم بهداشتی درمانی کشور

۶- حمایت از تاسیس مراکز فرآوری مواد دارویی به روش طب ایرانی( نباتی، حیوانی و معدنی)

۷- حمایت از تاسیس مراکز آموزشی و خدماتی غیر دارویی طب ایرانی مانند مرکز طب روحانی، ورزشهای طب ایرانی، اعمال یداوی

۸- حمایت از تاسیس مراکز نوآوری طب ایرانی، موزه های تخصصی، هتل ها و اقامتگاههای تحقیقاتی، مراکز تفریحی درمانی و دهکده های تندرستی در کشور.

۹- حمایت از ایجاد پوشش بیمه ای برای خدمات درمانی و دارویی طب ایرانی

۱۰- حمایت از بکارگیری روشهای طب ایرانی در پرورش و درمان بیماریهای دام، طیور و آبزیان در کشور

۱- اصلاح و تکمیل نظام جامع تحقیق، آموزش و ترویج گیاهان دارویی و طب ایرانی

۲- تقویت و گسترش پژوهش و آموزش های عالی در زمینه گیاهان دارویی و طب ایرانی

۳- تدوین نظام جامع تحقیق و پژوهش در حوزه گیاهان دارویی و فرآورده های طبیعی

۴- حمایت از برگزاری گردهم آیی ها، جشنواره ها و کارگاه های آموزشی در زمینه گیاهان دارویی و طب ایرانی

۵- حمایت از برگزاری دوره های آموزشی برای کشاورزی و تولید کنندگان گیاهان دارویی

۶- راه اندازی دور های آموزش آشنایی مقدماتی با گیاه درمانی و طب ایرانی برای دانشجویان دوره های گروه پزشکی ( پزشکی – داروسازی – دامپزشکی – پیراپزشکی)

۷- حمایت از برگزاری دوره های کار آموزی برای پزشکان، داروسازان و عطاران به منظور افزایش سطح علمی کشور در زمینه گیاهان دارویی و فرآورد های طبیعی و طب ایرانی

۸- آموزش عمومی آشنایی گیاهان دارویی و طب ایرانی از طریق رسانه ها و مدارس و مراکز فرهنگی