هزینه‌های منتسب به آلودگی هوای تهران بر سلامت
سیدسجاد موسوی
کارشناس محیط‌زیست
در شهر تهران روزانه حدود ۱۷میلیون سفر با وسایل نقلیه انجام می‌شود و بیشتر این وسایل نقلیه دارای فناوری‌های قدیمی هستند. این موضوع باعث شده که شهر تهران در بین آلوده‌‌ترین شهرها قرار بگیرد. شرایط توپوگرافی و اقلیمی منجر به وخیم‌‌ترشدن آلودگی هوا می‌شود. به‌دلیل قرارگیری رشته‌کوه‌های البرز در محدوده تهران، آلودگی هوا به‌نحوی در این فضا محبوس می‌شود. وارونگی دمایی در طول زمستان اتفاق می‌افتد و باعث می‌شود که غلظت آلاینده‌های هوای آزاد افزایش پیدا کند.
عواملی مانند رشد جمعیت (به‌دلیل مهاجرت از دیگر شهرها)، توسعه صنعتی، شهرنشینی و افزایش مصرف سوخت موجب به مخاطره افتادن هوای تمیز در شهر تهران می‌شود. بیش از ۴هزار نفر سالانه در تهران به‌دلیل آلودگی هوا فوت می‌کنند. کاهش غلظت ذرات ۲.۵ PM در تهران از ۳۲ به ۱۵می‌تواند حدود ۲هزار فوتی ناشی از آلودگی هوا را کاهش دهد. علاوه بر مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی هوا موارد زیادی از بیماری‌های تنفسی و قلبی و عروقی نیز به‌علت مواجهه با آلودگی هوا در تهران رخ می‌دهد.
۴ بیماری اصلی مرتبط با آلودگی هوا عبارتند از:
بیماری ایسکمیک قلبی
سکته
بیماری ریوی مزمن
سرطان ریه.
آمار بالایی از مشکلات تنفسی و بیمارهای تنفسی ناشی از آلودگی هوا در تهران گزارش شده‌است. مهم‌ترین علت مرگ ناشی از آلودگی هوای آزاد در تهران مربوط به بیماری‌های قلبی بوده‌است.
هزینه‌های منتسب به اثرات آلودگی هوا بر سلامت افراد در شهر تهران حدود ۶/۲میلیارد دلار در سال گزارش شده است. (۲میلیارد دلار در سال هزینه‌های مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی هوا + مقدار تخمین زده برای بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا ۶۰۰میلیون دلار در سال).
البته این مقدار فقط اثرات آلودگی هوا بر سلامت انسان را در نظر گرفته و سایر مقادیر ضرر و زیان‌های ناشی از آلودگی هوا را در نظر نگرفته است.
(مثل هزینه‌های مربوط به کاهش بهره‌وری در کشاورزی، کاهش دید، آسیب‌‌های بلندمدت به ابنیه تاریخی و فرهنگی و زیرساخت‌ها، کاهش کیفیت زندگی و هزینه‌های مربوط به تعطیلی مدارس به‌دلیل آلودگی هوا).
برای مثال در سال۱۳۹۶ چندین روز تعطیلی مدارس به‌دلیل آلودگی هوا در تهران داشتیم که این خود روی شرایط خانواده نیز تأثیر گذاشت؛
به‌طوری که والدین مجبور بودند سرکار نروند و در خانه بمانند تا از فرزندان خود مراقبت کنند.
منابع متحرک اصلی‌‌ترین منبع آلودگی هوا در شهر تهران هستند. ۷۰درصد از آلاینده‌های تولیدشده در شهر تهران مربوط به وسایل نقلیه است.
۲۰درصد مربوط به تبدیل انرژی مانند پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌های برقی است،
۷درصد مربوط به صنایع،
۲درصد مربوط به مصارف خانگی و تجاری و
یک درصد از ایستگاه‌های گاز متصاعد می‌شود.
مطالعات سهم‌بندی منابع انتشار ذرات معلق هوای آزاد در شهر تهران نشان داده‌اند که حدود ۴۰درصد از ذرات معلق به‌صورت مستقیم ناشی از وسایل نقلیه بوده که از این مقدار حدود ۲۴درصد مربوط به خودروهای بنزینی و ۱۱درصد ناشی از خودروهای گازوئیلی و حدود ۴درصد نیز ناشی از خودروهای فرسوده دودزاست.
همچنین گردوغبار، ۲۴درصد از سهم ذرات معلق ریز (PM2.5) در تهران را تشکیل می‌دهد که منبع آن عمدتاً طوفان‌های گردوغباری است که از آن‌سوی مرزها از کشور عراق و سوریه راهی ایران و تهران می‌شود.
روزنامه همشهری . ۲۱مرداد۹۷