مصاحبه حکیم ایرانی دکتر مهدی فهیمی با روزنامه همشهری در رابطه با طب سنتی

اما مدیر یک مؤسسه بین‌المللی طب سنتی ایرانیان ماد به همشهری می‌گوید: دولتمردان در تمام دولت‌ها در زمینه احیا، ترویج و ساماندهی طب سنتی ایرانی، فقط وعده بدون عمل داده‌اند و این قول‌های واهی، به طب سنتی ایرانی، آسیب جدی زده است.

به گفته دکترمهدی فهیمی، به‌رغم آنکه ایران خاستگاه طب سنتی است و انواع گونه‌های گیاهی با خواص دارویی فراوان، متنوع و با کیفیت بالا دارد اما طب سنتی در ایران همواره مظلوم واقع شده و مورد انکار قرار گرفته است و از ظرفیت‌های بالای آن برای درمان استفاده نمی‌شود و این در حالی است که در اسناد بالادستی همچون سند راهبردی ملی توسعه طب سنتی و سیاست‌های کلی سلامت از سوی مقام معظم رهبری و همینطور برنامه پنجم توسعه کشور، بر ترویج، بازشناسی، نهادینه‌کردن و احیای طب سنتی ایرانی، تأکید شده است.

ایران کشوری ممتاز از نظر غنای گیاهی و تنوع‌زیستی است. تعداد گونه‌های گیاهی ایران در حدود ۸ هزار گونه است که از نظر تنوع گونه‌ای حداقل دو برابر قاره اروپاست.

چند روز قبل، دکتر علی‌اکبر ولایتی در کنگره بین‌المللی طب مکمل و جایگزین اعلام کرد که ایران غنی‌ترین کشور در منابع طب سنتی است و هیچ کشوری به لحاظ کیفیت و کمیت در منابع طب سنتی جایگاه ایران را ندارد.

متأسفانه نسل امروز ما نه از بعد تاریخی بلکه از بعد علمی هم با این افراد بیگانه است. انتظار می‌رفت که طی ۲۰ تا ۳۰سال اخیر قدم‌های زیادی در طب سنتی برداشته شود.ظرفیتی که در این زمینه می‌توانست بین‌المللی شود، حتی ملی هم نشده و بسته‌هایی را که در این زمینه معرفی کردیم.»

• سازمان بهداشت جهانی و طب سنتی

به‌کار‌گیری طب سنتی آنقدر مهم است که سازمان جهانی بهداشت، بیش از ۳۰سال است که از کشورها خواسته به طب سنتی توجه کنند. این سازمان، دلیل این تصمیم را عدم‌دسترسی بسیاری از افراد به خدمات اولیه بهداشتی درمانی و همچنین عدم‌رضایت از درمان‌های طب جدید به‌خصوص بیماری‌های مزمن و عوارض جانبی داروهای شیمیایی اعلام کرده است. دکتر امیرعباس جعفری، کارشناس طب سنتی و مدرس دانشگاه به همشهری می‌گوید: درحالی‌که طب سنتی ریشه در تاریخ فرهنگ و آداب و سنن ایرانی دارد اما دولت‌ها برای ترویج آن در ایران موفق عمل نکرده‌اند. بنابراین، به‌نظر می‌رسد که بهتر است طب سنتی به مردم یا بهتر بگویم به بخش خصوصی واگذار شود؛ البته با نظارت دولت تا طب سنتی از این سردرگمی نجات یابد. این کارشناس طب سنتی معتقد است که کم کاری دولت‌ها در زمینه طب سنتی آنقدر زیاد که سبب شده طب سنتی ایرانی که خاستگاه بومی دارد، نتواند بومی و بجا رشد کند.

• بی‌محلی بیمه‌ها

حسین خیراندیش، چهره سرشناس طب سنتی ایران می‌گوید: فقط ۱۰میلیارد تومان اعتبار به بخش طب سنتی تخصیص داده می‌شود که خیلی ناچیز است و بدتر از آن اینکه هنوز بیمارستان تخصصی طب سنتی اسلامی در کشورمان وجود ندارد.

رئیس انجمن طب سنتی ایران هم می‌گوید: در حال حاضر هیچ‌یک از بیمه‌های کشور هزینه‌های درمان با استفاده از طب مکمل را پوشش نمی‌دهند.

این گلایه‌ها در حالی از سوی کارشناسان طب سنتی بیان می‌شود که در دیگر کشورها طب سنتی جدی گرفته می‌شود.

طب سنتی چین ۴۰درصد خدمات بهداشتی درمانی را در این کشور برعهده دارد. در چین ۳۰دانشگاه طب سنتی و ۱۷۰مرکز تحقیقات طب سنتی وجود دارد. دکتر محمود خدادوست، معاون طب سنتی وزارت بهداشت به همشهری می‌گوید: اینکه سال‌هاست دست‌اندرکاران و مسئولان نتوانسته‌اند طب سنتی را آنگونه که بایسته است ترویج کنند، مقاومت‌هایی است که همواره نسبت به طب سنتی وجود داشته است.

این مقاومت‌ها اتفاقا بیشتر از سوی جامعه پزشکی است چرا که طب سنتی هیچگاه طب رایج کشور نبوده است علاوه بر آن، به‌دلیل آنکه جامعه پزشکان در هیچ‌یک از مقاطع تحصیلی خود آموزش رسمی درباره طی سنتی ندیده‌اند از قابلیت‌های طب سنتی بی‌اطلاع هستند و به همین دلیل برای ترویج و پذیرش آن مقاومت می‌کنند. ما سعی کرده‌ایم در این زمینه فرهنگسازی‌ کنیم و در ۲سال اخیر دوره‌های بازآموزی طب سنتی را برای پزشکان برگزار کردیم.

علاوه بر این، برای ترویج طب سنتی نیاز به نیروی‌های آموزش‌دیده داشتیم چرا که باید لوازم ساماندهی طب سنتی را فراهم کنیم. به همین دلیل، برای تأمین نیروی انسانی، هم‌اکنون در ۱۷رشته محل دانشگاهی، دکتری تخصصی طب سنتی و در ۸رشته داروسازی سنتی ایجاد شده است. هم‌اکنون فارغ‌التحصیلان طب سنتی حدود ۷۰نفر هستند.

• کمبود سلامتکده‌ها

به گفته خدادوست ،هم‌اکنون ۲۰کلینیک‌ یا سلامتکده دانشگاهی فعال وجود دارد؛ البته او می‌گوید: برای آنکه بهتر بتوانیم در جهت ترویج آن حرکت کنیم، تفاهمنامه‌ای به امضا رسیده تا بتوانیم از توان بخش خصوصی البته با شرایطی استفاده کنیم؛ به این ترتیب که دانشگاه‌های علوم پزشکی نیرو تربیت کنند و در اختیار بخش خصوصی بگذارند. علاوه بر این، برای ساماندهی اقدامات برخی از پزشکان هم که علاقه و تجربه در این زمینه دارند اما مجوز ندارند، آیین‌نامه‌ای تنظیم شده است که زیرنظر معاونت درمان و معاونت آموزش وزارت بهداشت، ساماندهی شوند و به مردم ارائه خدمت کنند. به گفته معاون طب سنتی وزیر بهداشت، قرار است تا پایان سال، مقدمات اجرایی ساخت ۲۰سلامتکده دیگر طب سنتی شروع شود. او از اجرای پایلوت ادغام خدمات طب سنتی در شبکه بهداشت و درمان کشور هم خبر داد.

• طب سنتی در کشورهای توسعه‌یافته

در بیشتر کشورهای توسعه یافته نیز طب سنتی و مکمل توسط تعداد فراوانی از افراد این جوامع پذیرفته شده است؛ به‌طوری که ۴۸درصد مردم استرالیا، ۷۰درصد جمعیت کانادا، ۴۲درصد مردم آمریکا، ۳۸درصد بلژیکی‌ها و ۷۵درصد مردم فرانسه، حداقل یک بار در سال از خدمات طب مکمل بهره می‌برند. در استرالیا ۸۰میلیون دلار، در کانادا ۴/۲۴میلیارد دلار، در انگلیس ۳/۲میلیارد دلار و در آمریکا ۲/۲۱میلیارد دلار، در سال صرف خدمات طب مکمل می‌شود.