فواید بهداشتی روزه
فواید بهداشتی روزه، منظور از بهداشت، امروزه پیشگیری از امراض است، که در ممالک مترقی، اصولا وزارت بهداشت تشکیل شد و پیشگیری مقدم بر درمان است. روزه و امساک از خوردن غذا، از هزاران سال پیش در میان ملل مختلفه رواج داشته و تمام ادیان دستورات گوناگونی راجع بآن داده اند.
چنانکه در قرآن مجید فرماید یا ایها الذین آمنوا کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم لعلکم تتقون
در تفسیر المیزان تالیف فیلسوف بزرگ معاصر علامه طباطبائی، مطالب مهمی راجع بفواید جسمی و روحی روزه ذکر گردیده که ما توجه علاقمندان را بمطالعه آن جلب مینماییم.
امروزه، روزه بر دو نوع است روزه طبی و روزه مذهبی.
روزه طبی یا امساک از خوردن بعضی غذاها مخصوصا غذاهای محرک، فقط فواید جسمی داشته، ولی روزه مذهبی منافع جسمی و روحی را داراست.
بیمارستان‌های مخصوص لاغر کردن افراد چاق و کلینیک‌های زیبایی، ماساژ و تراپی ﴿معالجه بوسیله ماساژ﴾ در سراسر جهان مشتریان فراوانی دارد و اشخاص زیادی برای از بین بردن چربی‌های زیادی شکم و سایر نقاط بدن، باین بخشها مراجعه کرده و با تحمل مخارج بسیار سنگین، اثر موقتی حاصل آنان میگردد. زیرا اصل تغذیه، یعنی سوخت و ساز﴿متابولیسم﴾ 1 مواد غذایی باید بر پایه متعادلی باشد، تا اصولا مواد اضافی در نقاط مختلفه، مخصوصا مراکز حساس بدن مانند قلب و شرایین، مغز و کبد رسوب نکند.
خطر مهمی که زندگی ماشینی قرن بیستم و تمدن امروزی، بشر را تهدید میکند، دور شدن بشر از وظایف اصلی و طبیعی او است. صبح که از خواب برمیخیزد، شتاب آمیز با وسایل نقلیه خود را بسر کار خود میرساند و ظهر خسته وامانده با اعصابی کوفته، با همان وسایل برمیگردد. برخی در شبانروز، حتی صد قدم پیاده روی نمیکنند. پشت میزنشین‌ها، رانندگان تاکسی و اتوبوس، کسانیکه منحصرا کار فکری دارند، بیش از همه در خطر عدم تعادل این سوخت و ساز هستند.
از قدیم گفته اند المعده بیت کل دا والحمیه راس کل دوا و این یک اصل پزشکی درستی است. غذا وقتی وارد معده و روده‌ها شد، دیاستاز ﴿مواد تجزیه کننده﴾های گوارشی از ابتدای لوله‌هاضمه، تا انتهای دستگاه گوارش، بر روی مواد مختلفه آن تاثیر میکند. بعضی مانند لیپاز، چربیها را بمواد اولیه و هسته‌های ریزتر تجزیه میکند و پروتئاز مواد گوشتی را به اسیده‌های آمینه و آمیلاز مواد نشاسته یی را تجزیه میکنند. کبد با کارخانه معظم تصفیه بدن، که از اسرار عجیب خلقت است و در تجزیه مواد غیرلازم بمواد لازم و اولیه نقش موثری دارد، مباحث بیشتری را واجد است. ترشح صفرا که یکی از وظایف کوچک آنست.
مواد چربی را هضم و قابل جذب میکند، تا از سد مخاطی روده‌ها عبور کرده، وارد عروق لنفاوی و خون شوند. مواد چربی یا در اثر کمبود این دیاستازها، یا در اثر مصرف زیاد در عروق، رسوب میکنند و باعث بیماریهای خطرناکی میشوند که از همه مهمتر تصلب شرایین (سخت شدن جدار رگها- آرتریواسکلروز) است.
کم خوردن گوشت ومواد چربی و ادویه و عدم استعمال دخانیات، در کشورهای اروپایی یکی از مهمترین وسایل جلوگیری از این ناراحتی‌هاست، که باید با استراحت روحی و جسمی و نوشیدن مایعات و صرف میوه‌های تازه توأم باشد. حال ببینیم این استراحت روحی و جسمی و رژیم غذایی که شرع مقدس اسلام دستور فرموده است.
استراحت روحی
بدون شک تمدن ماشینی امروز و اعتقاد زیاده از حد بمادیات و عدم اعتنا بمعنویات، یکی از عوامل بر هم زننده استراحت افراد بشر است. کلیه طبقات مردم، برای بدست آوردن منافع بیشتر، ناگزیر به تلاش و کارکردن بیشتری اند و میباید مشکلات زیادی را تحمل کنند.
چون روح و جسم با یکدیگر همبستگی دارند، آنگاه که استراحت روحی نبود، جسم هم کسل میشود و خستگی یکی از مهمترین عوامل برهم زننده متابولیسم مواد غذایی است. امراض زیادی در جهان شیوع پیدا کرده، که علت آنرا در عصر ما، پسیکوسوماتیک(1) «روحی و جسمی» مینامند.
سابقا زخم معده، حمله قلبی و سکته مغزی هرگز باندازه امروز نبوده است. روح که خسته شد پدیده جدیدی که بیماریزا است حاصل میشود. و آن اسپاسم(انقباض) در نقاط مختلف بدنست انقباض در رگها موجب کمی یا زیادی فشار خون میشود. در معده درد زیاد، و نفخ شکم، و در ریه‌ها تنگی نفس ایجاد میکند. آیا کسانیکه کار آزاد و روح سالم و ایمانی قوی دارند، کمتر باین بیماریها مبتلا نمیشوند؟ پاسخ مثبت است.
شخصی که در ماه مبارک رمضان قبل از سحر از خواب برمیخیزد، با خلوص نیت دعا میکند، نماز میخواند، عذر گناهان را میخواهد، توبه میکند، دروغ نمیگوید، یک نوع صفای باطن و آرامش روحی پیدا میکند.
چرت بعد از نهار و خستگی وجود ندارد، انسان یکسره کار میکند، بهمنوع خدمت میکند، چون آرامش خیال دارد، غدد مترشحه داخلی هم که از مرکز عصبی مغز فرمان میگیرند، خوب فعالیت میکنند.
استراحت جسمی
منظور از استراحت، دراز کشیدن و خوابیدن نیست، بلکه استراحت اجزاء متشکله جسم است. قلب لازم نیست فعالیت بیش از اندازه کند. ریه‌ها، در معرض فشار و سنگینی تنور شکم نیستند. معده سنگینی نمیکند. خلاصه یک رژنرسانس1 (ترمیم) کاملی بر قرار میشود. اینستکه اشخاص در ایام ماه مبارک رمضان خود را سبک حس میکنند، فعال هستند، و حوصله مطالعه دارند.
متابولیسم-متابولیسم یا سوخت و ساز، متشکل از دو قسمت است:
سوخت «کاتابولیسم» 2 و ساز« آنابولیسم» 3 موادی تجزیه میشوند و موادی تشکیل میگردند. عدم تعادل در این مواد، باعث ناراحتی میشود.
کلسترل که از تجزیه چربیها حاصل میشود.
دشمن جان بشر امروزی است. مرتباً در آزمایشگاهها، دیده میشود که مشغول اندازه گیری کلسترل خون بیماران هستند. این میزان اگر 5/1 تا 3 گرم (بعقاید مختلف) در یک لیتر خون تجاوز کند، در قلب و مغز خطرات زیادی ببار میآورد. روزه کلسترل خون را کم میکند.
اسیداوریک- این اسید از سوخت مواد گوشتی بوجود میآید. در اشخاص پرخور و کم کار زیاد میشود. نقرس یکی از بیماریهایی است که در اثر افزایش اسیداوریک حاصل میشود.( حد متوسط، 40 میلی گرم در یک لیتر خون است). ناراحتی‌های قلبی- بسیاری از ناراحتی‌های قلبی بشر امروزی، منشأ خارج از قلب دارد. سیگار، چای زیاد، پرخوردن، نفح شکم، همه باعث ایجاد درد و ناراحتی در ناحیه قلب و ریه‌ها میشود.
مسلما کسیکه شب کم غذا بخورد، نشاط بیشتری خواهد یافت. و این یکی از چهار دستور اصلی اسلام برای پیشگیری از بیماریهاست:
«برنخیز از کنار سفره، مگر هنگامیکه کاملا سیر نشده‌یی».
فواید لاغری- حد متوسط طول عمر در اشخاص لاغر بیشتر است. فشار خون آنها کمتر از اشخاص چاق است و کسانیکه فشار خون کمتر دارند عمر بیشتر میکنند و فعالتر و با نشاطرهستند. تصلب شرایین در آنها خیلی کم است. بنابراین روزه بهترین وسیله جلوگیری از چاقی و عوارض آنست.
جوانی جاویدان و پیری زودرس- از دیر باز بشر در فکر یافتن آب حیات بوده، و هر چه بیشتر جسته، کمتر یافته است.
دوستدار سلامتی شما
