اخبار مادطب

شعر شاعر شیرازی در وصف طب سنتی

به نام حضرت حق

همه چیز را همگان دانند و همگان هنوز به دنیا نیامده اند .

در سفری که به دیار عشق و عاشقی عازم بودم یکی از اهالی شهر ادب و شعر شیراز زیبا در توصیف فهم زیبایش از طب سنتی ایرانی سروده ای را به من هدیه کرد و به رسم امانت به دوستداران سلامت و طب ایرانی تقدیم می نمایم .

باشد که فهم نافهمان نیز تغییر گردد و با این ثروتهای ملی برخوردی نامهربانانه نداشته و به تحسین زیبائیها بپردازیم .

ارادتمند عاشقان

دکتر مهدی فهیمی

 

تا خدایی را پرستش میکنیم یاری خوش است              آفریده آسمان و هم زمین با می خوش است

در میان هر کدامش عنصر اصلی زیاد                          عنصر آب و هوا و آتش و خاکی خوش است

از همین عنصر خدا من آفریده بر جهان                       نام من آدم شده ! حوا نباشد ناخوش است

آدم از حوا چو آرامش بگیرد روز و شب                     چون به تأکید خدا ، آرامش شب ها خوش است

عنصر آتش به تن گرما دهد                                      گرمی از کبد تولید و بهر هر کبد ، سردی خوش است

عنصر دوم به تن خاک آمده                                      سرد و خشک ، این استخوان با طبع هر گرمی خوش است

طبع آتش گرم باشد خشک باشد بر مزاج                    آتش از سردی خوش آید ، ضد خشکی ، تَر خوش است

سوم این عنصر هوا باشد به خون                                 خون ببین طبع اش کمی گرم و مزاجش تر ، خوش است

آخرین عنصر همان آب است گویم سرد و تر             سرد و تر بی فکری آرد بر کبد عالی ، خوش است

در کنار هر یک از عنصر ببین اخلاط خاص                چهار اخلاط است و قانون تعادل ” وه ” خوش است

خلط صفرا از کبد تولید و طبعش گرم وخشک            هضم هر لقمه به صفرا گر رسد جانم خوش است

مرکز اخلاط سودا باشد اینک درطحال                       هر که سودا را فزون شد غرغرو و ناخوش است

خلط سودا سرد و خشک ، چون عنصر او خاک باد      فرد سوداوی ز سردی دور و با گرمی خوش است

هر کسی فربه شد و روشن چو پوست                         بلغمی باشد که ایشان در همه لحظه خوش است

او که صورت قرمز و رنگ زبانش همچنین                  خوش بیان و گویش عالی ، شیرین می خوش است

غالب خون دارد ایشان گویمش دم را مزاج                  پرخوری ، اسراف ، سنگینیِ سر ، در دم خوش است

چون کثیف است خون او یا سوخته !                          چُرت دائم ، بی حواسی ، خارش تن را خوش است

بر دهان آبی لِزِج باشد ، دُمَل در کتف او                     سرخ کرده می خورد هم تیز و تندی ، ناخوش است

وای بر روزی که سودا را فزون می نامیش                    خسته و هم کوفته ، لاغر شود کمتر خوش است

خود خوری ، کابوس شب درخواب و خارش بر بدن    تا به شب کوری رسد ، پژمرده گردد ، بیقرار و ناخوش است

تا یبوست بیخ ریشِ وی ، چنان افسرده حال                 بی نشاطی هم فراموشی رسد با هر روان گردان خوش است

بخت بد آنکه دچار حال و احوالش شود                     گر بمیرد عالی و برعکس در عقبی خوش است

چون خدا بر صبر و طاقت داده هر دم جایزه                اجرتان با مزد کامل ، در چنین وضعی خوش است

این چنین شخصی به دست وی نباید کنترل                  گر بگیری فیلم و فوتبال و فریزر او خوش است

صبح تا شب دائما بادام در جیب اش بُود                     گر خورد مانند شیر  ، هر مغز بادامی خوش است

طبع افراد جهان سرد است و گرم و معتدل                    هر کدامش بر مزاجی جفت باید! کین خوش است

گر کسی مانند من سرد است و خشک ، سوداوی است آنکه سودا را اَلَم کرده ، همیشه ناخوش است

او که تَر افزون شود ، سرد و تر است                          سرد و تر بلغم نمایان می کند ، دائم خوش است

این گروه نامیده گشته ، بلغمی                                    کم حواسی ، خواب خوش با ریزش موها خوش است

طبع هر کس گرم باشد ، همچنان خشکی زیاد             تلخی اوقاتشان با خواب دیدن ها خوش است

حال فکرش کن که در ایام گرم                                 گرمی صفرا جدا در فصل تابستان خوش است

وای بر روزی که چایی مصرف اش باشد چو دوغ        هر که صفراوی بود با شوره سرها خوش است

تو نصیحت را نگو بر گرم و تر یا دم مزاج                   چون که آرامش نباشد در بدن ، بی او خوش است

هرکه بلغم بود، مصرف کم کند سردی چو ماست       گرم و خشک ، مصرف شود دمکرده دارچین خوش است

زیره ساییده نوش جان بکن با هر غذا                          سردی معده بگیرد ! بعد از آن خرما خوش است

ترشی لیته ببندد دست و پایت را به هم                        درد دائم بین که با کوبیدن پاها خوش است

هر که دم غالب شده کم کن به حجم                         تخم مرو و تخم ریحان با کمی کاسنی خوش است

روزه گیرد ، نرمش و ورزش کند                               برگه زردآلو و آلو بخاراها خوش است

مسهلی همچون عسل ترک اش مکن                           عاشق جو همزمان با سوپ جانانه خوش است

محشر کبرا زرشک آید به کار                                   شربت آن با عسل هر دم مکیدن ها خوش است

صلح سودا دیر می آید به کار این سه کار                   حذف فست فود و فریزر ، فیلم احساسی خوش است

اشک ها ریزد مثال باد و باران بهار                             در چنین اوصاف بی هر باد و هر باران خوش است

گردش و تفریح در آب و هوای معتدل                        یا که تغییر مکان زندگی بی تو خوش است

تو ، همان افراد صفراوی مزاجان شد مثال                    چون تو گیری گیر دائم نه ! نوازش ها خوش است

تو بدن را می شناسی بر مزاجش واقفی                        کم کم آن وصف دگر گوش که آهسته خوش است

رحمت حق بشود شامل حالت  ،سعدی !                     که بگفتی همه جا آهسته و پیوسته خوش است

رهرو آن نیست که گه تند و گهی خسته رود                رهرو آن است که آهسته و پیوسته خوش است

 

سروده : آقای جلال گلستان

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *